του Στέφανου Μίλεση
Συγγραφέα, προέδρου Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς
MSc Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Μπέρμιγχαμ
Ο Ιωάννης Λαζαρίμος υπήρξε χωρομέτρης, μηχανικός του Δήμου Πειραιά και καθηγητής της Σχολής Βιομηχάνων Τεχνών (μετέπειτα Πολυτεχνείου) φτάνοντας μέχρι και υποδιευθυντής. Για αυτό και σε όλα τα έργα του μνημονεύτηκε στις πλάκες θεμελίωσης ως “Ιωάννου Λαζαρίμου αρχιτεκτονούντος”, δηλαδή επιτελούντος έργο αρχιτέκτονα. Όμως στη συνείδηση όλων καταγράφηκε ως αρχιτέκτονας από τα λαμπρά έργα που άφησε πίσω του.
Ως μηχανικός του Δήμου Πειραιά προίκισε την πόλη με σημαντικά έργα όπως:
- Τον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου,
- Τον Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης
- Το μικρό ναό Αγίων Ανάργυρων Ζαννείου νοσοκομείου (τον πρώτο),
- Τον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου (τον πρώτο επίσης ναό),
- Το γυμνάσιο στην Πλατεία Κοραή (στη θέση του βρίσκεται το σημερινό δημαρχείο)
- Το Β’ Παρθεναγωγείο της Υδραϊκής συνοικίας,
- Το Ορφανοτροφείο Θηλέων της Ελένης Ζαννή,
- Το δημοτικό σχολείο στα Περιβόλια (Καμινίων),
- Τα δημοτικά σχολεία της Υδραίικης συνοικίας,
- Τους Κήπους της Τερψιθέας (Πλατεία Βαρβάκη),
- Την Πλατεία Κανάρη (Μουνιχίας),
- Την Πλατεία Δεξαμενής (Πηγάδας),
- Κατασκεύασε τη λεωφόρο που ενώνει τον Λιμένα Ζέας (Πασαλιμάνι) με το Φάληρο, κατασκεύασε το τείχος υποστηρίξεως που υφίσταται μέχρι σήμερα κατά μήκος του περιπάτου από Πλατεία Κανάρη μέχρι Πλατεία Αλεξάνδρας (Συνοικίας Τσίλερ),
- Ανέλαβε όλες τις ισοπεδώσεις δρόμων της πόλης ώστε να είναι προσιτές στις άμαξες κ.α.
Στο λιμάνι κατασκεύασε τέσσερις αποβάθρες κατάλληλες για φορτοεκφόρτωση πλοίων και κρηπιδώματα μήκους 2 χιλιομέτρων! Προχώρησε στον εκβραχισμό του Λιμένος Αλών και στην αξιοποίησή του. Ανέλαβε την κατασκευή αντιπλημμυρικών και υδραυλικών έργων ενώ στα σπουδαιότερα έργα του συμπεριλαμβάνεται η υδροδότηση της πόλης τα έτη 1872 – 1873 σε συνεργασία με τον Σκαλιστήρη. Κορυφαίο όλων φυσικά είναι ο σχεδιασμός και κατασκευή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, έργο από το οποίο τον γνωρίζουν σήμερα οι περισσότεροι Πειραιώτες.
Ο Ιωάννης Λαζαρίμος με λίγα λόγια υπήρξε ο σύγχρονος διαμορφωτής του Πειραιά. Αγάπησε την γενέθλια πόλη του και προτίμησε να εργαστεί για αυτήν αποκρούοντας πολλές προτάσεις ακόμα και κυβερνητικές, αλλά κύρια του Δήμου Βόλου που του προσέφερε υπέρογκα ποσά για να τον πείσει να επιλύσει τα εκεί προβλήματα. Ο Ιωάννης Λαζαρίμος αποχώρησε το 1887 από τη θέση του μηχανικού του Δήμου Πειραιά, καταλαμβάνοντας τη θέση του ο Γ. Ζίζηλας. Ποιος όμως ήταν ο σύγχρονος θεμελιωτής της πόλης;
Ο Ιωάννης Λαζαρίμος γεννήθηκε στον Πειραιά το 1849, όταν την ίδια στιγμή στην ίδια πόλη άφηνε την τελευταία του πνοή ο αγωνιστής της Επανάστασης Νικήτας Σταματελόπουλος (Νικηταράς). Ο Λαζαρίμος αν και ήταν γεννημένος στον Πειραιά στα περισσότερα αρχεία που διασώζεται το όνομά του καταγράφεται ως “εξ Ύδρας” προερχόμενος. Κι αυτό διότι η καταγωγή της οικογενείας του ήταν από την Ύδρα αλλά η οικογένεια Λαζαρίμου σε κάθε περίπτωση υπήρξε από τις πρώτες που εγκαταστάθηκαν, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, στον Πειραιά. Πατέρας του ήταν ο Διονύσιος και μητέρα του η Ειρήνη. Η μητέρα του κρατούσε από δύο μεγάλες οικογένειες της Ύδρας τους Τομπάζηδες και τους Μιαούληδες. Γιαγιά του Ιωάννη Λαζαρίμου ήταν η Μαρία Ιωάννου Μιαούλη, το γένος Ιακώβου Τομπάζη. Όλα ηρωικά ονόματα του νησιού εστιάζονταν σε μια οικογένεια! Κατά το συνήθειο εκείνης της εποχής οι υδραίικες οικογένειες ήταν πολύτεκνες. Έτσι και ο Ιωάννης Λαζαρίμος προερχόταν από πολύτεκνη οικογένεια. Δύο κορίτσια και έξι αγόρια. Αυτά κατά σειρά ηλικίας ήταν: Η Ανεζώ (Βενιζέλου), ο Ιωάννης, ο Δημήτριος, ο Γεώργιος, ο Αθανάσιος, η Μαρία και ο Ευστάθιος.
Μόλις περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του εισήλθε στο Πολυτεχνικό Σχολείο όπου λειτουργούσαν τρία τμήματα. Των Αρχιτεκτόνων, των Χωρομετρών και των Μηχανικών. Ο Ι. Λαζαρίμος αποφοίτησε πρώτος από το τμήμα Χωρομετρών δίνοντας επιτυχώς τις απολυτήριες εξετάσεις στις 7 Δεκεμβρίου 1871. Όπως καταγράφηκε στα σχετικά αρχεία “απάντησε εύστοχα σε όλες τις ερωτήσεις έλαβε βαθμό άριστα στη χωρομετρία” που αποτελούσε και την κύρια ειδίκευσή του. Αμέσως αναχώρησε για μετεκπαίδευση στη Γαλλία. Για αυτό και όταν αργότερα όταν στο διαγωνισμό που θα προκηρυχθεί για την ανάθεση του έργου σχεδίασης του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, θα τον κερδίσει παραμερίζοντας τον ήδη αναγνωρισμένο Γερμανό αρχιτέκτονα Τσίλερ, θα γραφτεί με μεγάλα γράμματα στις εφημερίδες “Η Γαλλία στον Πειραιά νίκησε την Γερμανία…”.
Ο Λαζαρίμος πρόεδρος Φιλολογικού Συλλόγου ΜΟΥΣΑΙ
Ως άτομο αγάπησε την πόλη που γεννήθηκε κι αυτό φαίνεται από το γεγονός πως αμέσως μετά την αποφοίτησή του ανέλαβε δράση στον Φιλολογικό Σύλλογο ΜΟΥΣΑΙ στον οποίο δραστηριοποιείτο και ο αδελφός του Γεώργιος. Το 1874 ο σύλλογος αυτός με πρόεδρο τον Ιωάννη Λαζαρίμο και Γενικό Γραμματέα τον αδελφό του Γεώργιο, αποφάσισε την ίδρυση στον Πειραιά “Σχολής Τεχνιτών” όπου βιοτέχνες, μηχανικοί και ναυτικοί να εκπαιδεύονται ώστε να διαθέτουν επαρκές γνώσεις επί τεχνικών θεμάτων. Στα διδασκόμενα μαθήματα ο Ιωάννης Λαζαρίμος διδάσκει Γεφυροποιία, οδοποιία και άλγεβρα ενώ ο αδελφός του Γεώργιος αναλαμβάνει την διδασκαλίας αριθμητικής. Να σημειωθεί πως πιθανόν η Σχολή που ίδρυσε ο Λαζαρίμος δια του Φιλολογικού Συλλόγου ΜΟΥΣΑΙ να είναι η πρώτη που παρέχει τεχνική εκπαίδευση στην πόλη. Αργότερα ο Λαζαρίμος θα δραστηριποιηθεί και στην ίδρυση Σχολής Μηχανικών στον Πειραϊκό Σύνδεσμο.
Η Πλατεία Τερψιθέας (Βαρβάκη)
Ο Λαζαρίμος επιδίωξε να διοριστεί στον Δήμο Πειραιά ως χωρομέτρης, μια ακόμα τρανή απόδειξη της σχέσης που διατηρούσε με την πόλη. Αμέσως ανέλαβε να επιλύσει δύσκολα θέματα δείχνοντας δείγματα ευφυίας και επιμέλειας στα σχέδιά του. Το πρώτο ζήτημα με το οποίο καταπιάστηκε ήταν η κατηφορική και κακοτράχαλη περιοχή της Τερψιθέας την οποία ανέλαβε να τη μεταβάλλει σε κήπο, όμοια ως προς την διαμόρφωση με την Πλατεία Συντάγματος. Ανέλαβε να μετριάσει τη μεγάλη κλίση που εμφάνιζε η άνωθεν πλευρά της που όμοια με λόφο κατηφόριζε απότομα προς το λιμάνι. Για το σκοπό αυτό σήκωσε τοίχο διαχωρίζοντάς την σε δύο επίπεδα έτσι ώστε το άνω επίπεδο να είναι απολύτως ευθεία. Αντιτάχθηκε εξ αρχής στην ενοποίηση του άνω διαζώματος με το κάτω μέσω οδού, καθώς τα τέσσερα τμήματα που θα προέκυπταν θα φαίνονταν αποσπασματικά, περιορίζοντας την αίσθηση που όφειλε να έχει ένας κήπος. Άλλωστε η μεταγενέστερη διάνοιξη της οδού της Δευτέρας Μεραρχίας (επί Σκυλίτση) μετέβαλε την όψη της Πλατείας Τερψιθέας που σε τίποτα πλέον δεν θυμίζει την Πλατεία Συντάγματος όπως ήταν η αρχική σχεδίαση.
Τον Ιανουάριο του 1875 πέθανε ο πατέρας του Διονύσιος με τον οποίο ο Λαζαρίμος διατηρούσε ισχυρά αισθήματα. Η εξόδιος ακολουθία έγινε στην Αγία Τριάδα Πειραιώς όπου παρευρέθηκε πλήθος κόσμου από την υδραίικη συνοικία του Πειραιά. Στις 10 Μαΐου 1878 διορίστηκε καθηγητής χωρομετρίας στη Πολυτεχνικό Σχολείο, στο τμήμα δηλαδή της σχολής στο οποίο είχε αριστεύσει. Το 1879 αναλαμβάνει τα σχέδια ανέγερσης νέου ναού στην Πλατεία Κοραή. Πρόκειται για τον Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου τον οποίο εξαρχής καθόρισε την ολοκλήρωσή του να επιτευχθεί το Πάσχα του 1880 και πραγματικά δεν έχασε ούτε μια μέρα!
Ο γάμος του με την κόρη του Αφεντούλη
Έχοντας αποκτήσει επαγγελματικά γρήγορη καταξίωση, σε Δήμο και Σχολή Τεχνών προχώρησε και σε θέματα που αφορούσαν την προσωπική του πορεία. Στις 18 Απριλίου 1879 πραγματοποίησε γάμο μετά της Ελένης Χρηστίδου που ήταν ανιψιά του ιατροφιλοσόφου Θεόδωρου Αφεντούλη. Ο Αφεντούλης την εποχή εκείνη αποτελούσε μια σημαντική προσωπικότητα στον Πειραιά και κατά τα ήθη της εποχής κάποιος που επιθυμούσε να ανέβει κοινωνικά όφειλε να συνάψει γάμο με νύφη τουλάχιστον εξίσου γνωστής οικογενείας. Ήταν αρκετά συνηθισμένο δηλαδή τα μέλη των “τζακιών” της πόλης να συνάπτουν μεταξύ τους γάμους, ευνοώντας στη συνέχεια η μια οικογένεια την άνοδο της άλλης. Στη σημερινή εποχή η μέθοδος αυτή υφίσταται ακόμα, ωστόσο έχει -κατά κύριο λόγο- αντικατασταθεί από την “κομματοκρατία” όπου τα μέλη της ίδιας κομματικής παράταξης, αναθέτουν εργασίες σε ομοϊδεάτες, θέτοντας στην άκρη τους ικανούς, καλυπτόμενοι φυσικά πίσω από διάφορα άλλα προσχήματα.
Πάντως με το γάμο αυτό ο Λαζαρίμος εγκαταλείπει το πατρικό του σπίτι στην υδραίικη συνοικία του Πειραιά και εγκαθίσταται στο κέντρο της πόλης σε κτήριο μεταξύ των οδών Σωτήρος Διός και Λεωφόρου Αθηνάς (νυν Γεωργίου Α’). Από το γάμο αυτό και μέσω της οικογενείας Αφεντούλη έρχεται σε επαφή με τον μεγάλο θαλασσογράφο Κωνσταντίνο Βολονάκη την εποχή ακόμα που αυτός βρίσκεται στο Μόναχο. Το 1880 ορίζεται ο Λαζαρίμος υποδιευθυντής στη Σχολή Βιομηχάνων Τεχνών που λειτουργεί εντός του Μετσόβειου Πολυτεχνείου. Ας εστιάσουμε όμως σε μερικά από τα έργα του.
Η μετατροπή του λόφου Καστέλλας σε ναυτικό οχυρό
Στις 3 Φεβρουαρίου 1881 ο Λαζαρίμος συμμετείχε σε επιτροπή μετατροπής της κορυφής του λόφου της Καστέλλας σε ναυτικό οχυρό, απαραίτητο τότε για την άμυνα του μεγάλου εμπορικού λιμανιού. Απαιτήθηκε η απαλλοτρίωση εκ μέρους του Δήμου του ιδιοκτήτη των εκτάσεων που ήταν ο Γεώργιος Περωτής (ανέγειρε μεταξύ άλλων και τον Ι.Ν. του Προφήτη Ηλία). Το ύψος της αποζημίωσης που δόθηκε προς τους κληρονόμους του Περωτή, καθορίστηκε από τους Ιωάννη Λαζαρίμο και τον Πλωτάρχη του Π.Ν. Νικόλαο Μιαούλη που τότε εκτελούσε καθήκοντα Λιμενάρχη Πειραιώς, αμφότεροι Υδραίοι στην καταγωγή.
Πρόταση τροφοδοσίας Πειραιά από τη λίμνη Στυμφαλία
Το 1882 καλείται να μεταβεί και να εξετάσει από κοντά τα έργα της εταιρείας που έχει αναλάβει την αποξήρανση των λιμνών Στυμφαλίδας και Φενεού και να υποβάλλει γραπτώς τις απόψεις του στην Κυβέρνηση. Πάντως γνωρίζουμε πως μερικά χρόνια αργότερα (26 Ιουλίου 1899) ο Ιωάννης Λαζαρίμος μαζί με τον επίσης μηχανικό του Δήμου, Ηλία Αγγελόπουλο, θα υποβάλλουν πρόταση για την αυτονόμηση της υδροδότησης του Πειραιά με τη μεταφορά υδάτων απευθείας από τη λίμνη Στυμφαλία. Ο Λαζαρίμος είχε προβλέψει πως η υδροδότηση δύο πόλεων, Αθήνας και Πειραιά από τη λίμνη του Μαραθώνα σύντομα θα οδηγούσε σε αδιέξοδο γιαυτό και είχαν αναζητήσει υδροδότηση του Πειραιά από διαφορετικές πηγές.
Το δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Το 1882 αποφασίζεται η κατασκευή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Εκ του Δήμου προκηρύσσεται ανοικτός διαγωνισμός κατά τον οποίο υποβάλλουν υποψηφιότητες δύο αρχιτέκτονες. Ο ένας ήταν ο σπουδαίος και αναγνωρισμένος Ερνέστο Τσίλερ και ο δεύτερος ήταν ο Ιωάννης Λαζαρίμος! Μάλιστα του δεύτερου η προσφορά απαιτούσε επιπλέον δαπάνη ύψους 100 χιλιάδων δραχμών. Προέβλεπε ωστόσο την απόκτηση εισοδημάτων εκ μέρους του Δήμου, καθώς κάτωθι και πέριξ του θεάτρου θα λειτουργούσαν αποθήκες και χώροι κατάλληλοι προς ενοικίαση. Παρά το γεγονός πως ο Λαζαρίμος δεν είχε φτάσει στη φήμη του Τσίλερ, το δικό του σχέδιο που υποβλήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 1882, ήταν αυτό που κέρδισε την ανάθεση λόγω ακριβώς της ύπαρξης εσόδων εκ μέρους του Δήμου, γεγονός που θεωρήθηκε ιδιαιτέρως σημαντικό. Επειδή ο Λαζαρίμος ήταν χωρομέτρης και όχι αρχιτέκτονας, η πλάκα θεμελίωσης του Δημοτικού Θεάτρου ανέγραφε μεταξύ άλλων: “Ιωάννου Λαζαρίμου αρχιτεκτονούντος” δηλαδή επιτελούντος έργο αρχιτέκτονα. Η εσωτερική διάταξη του θεάτρου ακολούθησε το σχέδιο του Theatre D’ Odeon των Παρισίων. Οι κίονες του θεάτρου ήταν εξ αρχής κορινθιακού ρυθμού με γραμμώσεις. στην πράξη όμως δεν χαράχτηκαν σε αυτούς καθώς η αλλαγή του αρχικού σχεδίου απαίτησε μεγαλύτερους κίονες στο ύψος με αποτέλεσμα η χάραξή τους να δημιουργούσε την εντύπωση “αδύνατης στήριξης”.
Τα αντιπλημμυρικά έργα του Νέου Φαλήρου
Ως χωρομέτρης και πάλι στις 3 Μαρτίου 1883 ανέλαβε την εκπόνηση σχεδίου καταρτισμού καταλόγων ιδιοκτητών και εργοστασιαρχών από τα οποία θα διερχόταν η αντιπλημμυρική τάφρος που ο ίδιος είχε σχεδιάσει. Λόγω των πλημμυρών τα εργοστάσια Καμινίων και Αλιπέδου υφίσταντο ζημίες. Η τάφρος κρίθηκε απαραίτητη ώστε να παροχετεύσει τα ύδατα που πλημμύριζαν το Αλίπεδο -εξαιτίας των νερών του Κηφισού- που κατέβαιναν ορμητικά προς την παραλία του Νέου Φαλήρου. Μέχρι εκείνη την εποχή το ρέμα του Κηφισού είχε φυσική ροή και δεν συγκρατούσε τα νερά του Κηφισού όταν έβρεχε. Η όλη ιδέα και κατασκευή της παροχέτευσης οφείλεται αποκλειστικά στον Λαζαρίμο. Το κόστος του έργου ήταν τόσο μικρό, σχεδόν ασήμαντο, εκθέτοντας ουσιαστικά άλλους εργολάβους που έκαναν προσφορά για την επίλυση του ίδιου προβλήματος, με δυσβάσταχτα κόστη κατασκευής αντιπλημμυρικών έργων! Ωστόσο πρόταση του Λαζαρίμου για οριστική επίλυση του προβλήματος ήταν η κατασκευή μεγάλης τάφρου από το λιμένα Αλών του Πειραιά διερχόμενη μέχρι Νέου Φαλήρου διαμέσου του Αλιπέδου.
Τα λιμενικά έργα του Λαζαρίμου
Τον Ιούλιο του 1883 κατόπιν εντολής του υπουργού ναυτικών Τομπάζη (διατηρεί άλλωστε συγγενική σχέση) εντάσσεται σε επιτροπή για την δημιουργία μόνιμης δεξαμενής για το πολεμικό ναυτικό. Καθορίζει τον τόπο κατασκευής της πως πρέπει να βρίσκεται οπωσδήποτε από την πλευρά του Κανθάρου.
Στις 6 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς προχωρά στην κατασκευή του κρηπιδώματος της Δυτικής πλευράς του εμπορικού λιμένος. Αξιοποιεί τον λιμένα Αλών προχωρώντας σε εκβράχυνση και από εκεί κατασκευάζει προβλήτα σε όλη το μήκος της ακτής μέχρι τον Κάβο Κράκαρη. Το έργο είναι ύψους 4 εκατομμυρίων δραχμών και πραγματοποιείται όταν στην λιμενική επιτροπεία πρόεδρος είναι ο Τρύφων Μουτζόπουλος. Το 1884 προχωρά στη θεμελίωση της αποβάθρας του Τελωνείου Πειραιώς έργο που θα διατηρηθεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950 (πριν την διαπλάτυνση της προκυμαίας). Από την αποβάθρα μπροστά από το τελωνείο και το μπαλκόνι αποχαιρετισμού (Goodbye( θα αναχωρήσουν οι χιλιάδες υποψήφιοι Έλληνες μετανάστες για όλα τα σημεία του κόσμου.
Από την ίδια πλευρά κατασκευάζει υποβρύχια κρηπιδώματα που απλώνονται από την βασιλική αποβάθρα (μπροστά από το Ωρολόγιον) μέχρι τα βασιλικό λεμβαρχείο (στο Παλατάκι) και ακόμα πιο κάτω μέχρι την παλαιά Πυριτιδαποθήκη (εντός των μετέπειτα βασιλικών κτημάτων).
Τον Απρίλιο του 1885 ο Λαζαρίμος μαζί με τον ναυπηγό Μαυριπλή και τον Γάλλο μηχανικό Δουπόντ επιθεωρούν τις μονάδες του στόλου προκειμένου να αποφασίσουν ποιες κρίνονται κατάλληλες για να μεταβούν στην Γαλλία και να ρυμουλκήσουν την πλωτή δεξαμενή μέχρι το ναύσταθμο Σαλαμίνας, απαραίτητη για το πολεμικό ναυτικό. Αποφασίζουν το ρόλο αυτό να αναλάβουν το οπλιταγωγό “Μπουμπουλίνα”, το “Βασιλεύς Γεώργιος” και το εύδρομο “Ναύαρχος Μιαούλης”
Άγιος Νικόλαος Υδραίικης συνοικίας
Το 1884 αναλαμβάνει την κατάρτιση σχεδίων για την ανέγερση του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου της Υδραίικης συνοικίας. Ο Λαζαρίμος προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στο έργο αυτό καθώς αφορά τους συμπατριώτες της οικογενείας του και γνωρίζει τη φήμη που θα αποκτήσει τόσο στην παροικία όσο και πίσω στο νησί. Και πραγματικά όταν στις 2 Νοεμβρίου του 1886 πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του Αγίου Νικολάου δίδονται συγχαρητήρια από όλους τους φορείς Πειραιά και Ύδρας. Ο ναός υπολογίστηκε πως είχε χωρητικότητα 2.500 πιστών γεγονός πως τον χαρακτήριζε ως τον μεγαλύτερο αλλά και ομορφότερο στην πόλη. Είχε τότε μέγεθος τριπλάσιο του Αγίου Σπυρίδωνα και σε όλα τα στάδια κατασκευής του την επιστασία είχε ο ίδιος ο Λαζαρίμος.
Η αποχώρηση το 1887 από τον Δήμο Πειραιά
Το 1887 ο Λαζαρίμος αποχωρεί και τη θέση του καταλαμβάνει ως μηχανικός του Δήμου ο Γ. Ζίζιλας που είχε αποκτήσει φήμη καθώς επέβλεπε τα έργα του Σιδηροδρόμου Πελοποννήσου (ΣΠΑΠ). Βοηθός του ανέλαβε ο Γ. Αγιομαυρίτης. Ο Λαζαρίμος έχει αποκτήσει πλέον τη φήμη που από ο ίδιος επιθυμούσε. Ο θαυμασμός προς το πρόσωπό του είναι τόσο μεγάλος, που στις 2 Απριλίου 1887 οι μαθητές της ανωτέρας τάξεως της αρχιτεκτονικής σχολής κατέβηκαν στον Πειραιά προκειμένου να δουν από κοντά τα δύο “διαμάντια” του το Δημοτικό Θέατρο και τον Άγιο Νικόλαο των Υδραίων! Από τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους έχει διοριστεί υποδιευθυντής της σχολής βιομηχάνων Τεχνών των πολιτικών μηχανικών και καθηγητής τοπογραφίας στο Μετσόβειο πολυτεχνείο. Όλη η παραγωγική του δραστηριότητα στράφηκε πλέον προς την πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Διετέλεσε επί χρόνια καθηγητής ανωτέρων μαθηματικών στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, ενώ είχε σταθεί ιδρυτικό μέλος και καθηγητής της Σχολής Μηχανικών του Πειραϊκού Συνδέσμου.
Ο Λαζαρίμος πέθανε στις 4 Σεπτεμβρίου 1912 σε ηλικία μόλις 63 ετών, όταν ακόμα η μητέρα του Ειρήνη βρισκόταν εν ζωή. Η Πολιτεία τον τίμησε για τη συνολική του προσφορά με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος. Η νεκρώσιμος ακολουθία πραγματοποιήθηκε στον Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνος ενώ τον επικήδειο λόγο εκφώνησε ο Πρόεδρος του Πειραϊκού Συνδέσμου Γ. Αναγνωστόπουλος. Τα στοιχεία φυσικά που περιέχονται στο προσωπικό μου αρχείο για τη ζωή και το έργο του είναι πολλά και είναι αδύνατον να εξαντληθούν σε ένα μόνο άρθρο.
