του Στέφανου Μίλεση

Στις 4 Νοεμβρίου 1963 κηδεύθηκε στον Πειραιά ο κρητικής καταγωγής Δημοσιογράφος Μουσικολόγος και συγγραφέας για την Κριτική μουσική παράδοση Γεώργιος Χατζηδάκης (παλαιότερη γραφή Χατζηδάκις). Αφιερωμένος πολλά χρόνια στη μελέτη της λαϊκής μουσικής της ιδιαίτερης πατρίδας του της Κρήτης σε όλη του ζωή καταγινόταν να συλλέγει πολύτιμο υλικό που αφορούσε στη μουσική της παράδοση.

Κλεισμένος μέσα στο σπίτι του, μια αλλοτινή αρχοντική κατοικία επί της οδού Σαχτούρη 68, ζούσε σκυμμένος πάνω από τα σπάνια βιβλία του και στις σημειώσεις του στις οποίες κατέγραφε τη δημοτική μουσική της Κρήτης. Τον Δεκέμβριο του 1958 κατάφερε να εκδώσει την εργασία του με κρητικές συνθέσεις και μελωδίες. Στην τελευταία της σελίδα φέρει την ένδειξη “Εν Πειραιεί Σεπτέμβριος 1958”.

Ο Γεώργιος Χατζηδάκης γεννήθηκε στο Φόδελε του Ηρακλείου Κρήτης το 1871 αλλά λόγω επαγγέλματος βρέθηκε στον Πειραιά. Συγκεκριμένα επειδή υπήρξε οργανωτής των Τελωνείων Κρήτης του ανατέθηκε η ανασυγκρότηση των Τελωνείων Πειραιώς όπου μετατέθηκε ως διευθυντής τους. Καθώς όμως διακρινόταν για τα πνευματικά ενδιαφέροντα έγραφε παράλληλα στην «Εφημερίδα των Συζητήσεων» του Λ. Δεληγιώργη, στην «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη και στην εφημερίδα «Άστυ» του Δ. Κακλαμάνου. Συμμετείχε ενεργά σε πολλά σωματεία της εποχής του και ο κόσμος στην περιοχή της Πηγάδας όπου ζούσε πίστευε πως ήταν δημοσιογράφος.

Ωστόσο το πάθος της ζωής του ήταν η καταγραφή και διάσωση της κρητικής μουσικής για την οποία αφιέρωσε χρόνια έρευνας συγκεντρώνοντας τεράστιο υλικό και αφιερώνοντας χρόνο. Πραγματικά κατάφερε να αφήσει τη μελέτη του με τίτλο «Κριτική Μουσική» για την ιστορία της κρητικής μουσικής, τα κρητικά τραγούδια όλων των κατηγοριών όπως εκείνα που αφορούν γάμους κ.α. Διέσωσε άγνωστα κρητικά τραγούδια και μελωδίες αγνώστων συνθετών. Αυτό το σπουδαίο έργο προλογίζει ο Ακαδημαϊκός Μανόλης Καλομοίρης και αποτελεί στο σύνολό του ένα σπουδαίο έργο του που αποτελεί ένα μικρό μέρος του συνολικού έργου που ο Χατζηδάκης έχει συγκεντρώσει.

Όλη η εργασία του Χατζηδάκη για την κρητική μουσική δεν εξαντλείται σε αυτό το έργο. Στις εφημερίδες της εποχής του καταγράφηκε πως ο συγγραφέας διέθετε ακόμα πλούσιο ανέκδοτο υλικό. Περίμενε δυστυχώς να προκληθεί το ενδιαφέρον κάποιων πνευματικών ιδρυμάτων, είτε από τον Πειραιά είτε από την Κρήτη ώστε να χρηματοδοτήσουν την έκδοσή τους. Ο Γ. Χατζηδάκης υπήρξε και έφορος της πρώτης Φιλαρμονικής του Δήμου Πειραιά επί Δημαρχίας Τρύφωνος Μουτζόπουλου το 1896.

Δυστυχώς μέχρι που πέθανε το υπόλοιπο έργο του ουδέποτε δημοσιεύθηκε παρά το γεγονός ότι το ήδη δημοσιευμένο «Κριτική Μουσική» αναγνωρίσθηκε ως μνημειακό έργο σταθμός για την κρητική μουσική παράδοση. Σήμερα ο Γεώργιος Χατζηδάκης παραμένει άγνωστος στους περισσότερους Πειραιώτες όπως και το σπίτι του ότι βρισκόταν στην οδό Σαχτούρη 68, στο ύψος της Πηγάδας. Να σημειωθεί πως στο δύο σπίτια μετά το δικό του στην Σαχτούρη 72 ζούσε την ίδια εποχή ο θαλασσογράφος και μαθητής του Κωνσταντίνου Βολανάκη, Στέλιος Μηλιάδης.

Άφησε πίσω του τον υιό του ιατρό Σοφ. Χατζηδάκη ο οποίος ακολουθώντας τα ίχνη του άφησε κι αυτός τα δικά του διακριτικά ίχνη στην πνευματική πορεία στον Πειραιά. Ο Γεώργιος Χατζηδάκης είναι μια από τις πολλές πνευματικές προσωπικότητες που έζησαν και δημιούργησαν στον Πειραιά αλλά πέρασαν στο περιθώριο της αδιαφορίας και της ανυπαρξίας λόγω της γενικότερης πνευματικής ζωής που επικρατούσε και επικρατεί στην πόλη.

Πολλοί συγχέουν τον μουσικολόγο Γεώργιο Χατζηδάκη, με τον επίσης Κρητικό Γεώργιο Χατζηδάκη (1848 – 1941) που ήταν γλωσσολόγος καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός που υπήρξε ο πρώτος επιστημονικός ερευνητής της νεοελληνικής γλώσσας.

Διαβάστε σχετικώς:

Ο ζωγράφος Στέλιος Μηλιάδης (στην οδό Σαχτούρη 72)

Author

Ο Στέφανος Μίλεσης είναι συγγραφέας με εξειδίκευση στην επιχειρηματική ιστοριογραφία (MSc στην Διοίκηση Επιχειρήσεων). Από νωρίς καταπιάστηκε όμως και με τη μελέτη της αστικής ηθογραφίας και λαογραφίας, τις αστικές παραδόσεις, την τοπική και ναυτική ιστορία.