του Στέφανου Μίλεση
Η Σίλα Μάκβεθ Μίτσελ (Sheila Macbeth Mitchell) υπήρξε μια Αγγλίδα που έζησε μια γεμάτη περιπέτειες και εμπειρίες ζωή. Γεννήθηκε στις 12 Ιουνίου 1890 στο Lancashire και σπούδασε στο Polam Hall, στο Darlington. Ήθελε να γίνει δασκάλα φυσικής αγωγής, αλλά η οικογένειά της δεν την άφηνε να εργαστεί. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος όμως της έδωσε αναπάντεχα την ευκαιρία -όπως σε άλλες γυναίκες της γενιάς της- να φύγει από το σπίτι και να αποκτήσει την ανεξαρτησία της.
Εκπαιδεύτηκε για να γίνει νοσοκόμα στο Νοσοκομείο του Λονδίνου στο Whitechapel και υπηρέτησε ως βοηθός στις Νοσηλευτικές Υπηρεσίες του Στρατιωτικού Νοσοκομείου της Βασίλισσας Αλεξάνδρας. Τον Οκτώβριο του 1916 διατάχθηκε να επιβιβαστεί στο πλοίο ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΣ (BRITANNIC) της εταιρείας White Star Line’s. Επρόκειτο για ένα από τα μεγαλύτερα υπερωκεάνια της εποχής, αδελφό πλοίο του ΤΙΤΑΝΙΚΟΥ, που μετά τη ναυπήγησή του όμως δεν πρόλαβε να εκτελέσει κανένα δρομολόγιο. Με την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βάφτηκε λευκό και τοποθετήθηκαν μεγάλοι κόκκινοι σταυροί στα πλευρά του. Έγινε Νοσοκομειακό και έλαβε για πρόθεμα τα χαρακτηριστικά HMHS που στα αγγλικά μεταφράζεται ως “Το Νοσοκομειακό Πλοίο της Αυτού Μεγαλειότητας” (His Majesty’s Hospital Ship) έχοντας για κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Τσαρλς Άλφρεντ Μπάρτλετ. Στο εσωτερικό του τοποθετήθηκαν 3.309 κλίνες ασθενών στα κάτω καταστρώματα ενώ οι αίθουσες των πάνω καταστρωμάτων μετατράπηκαν σε δωμάτια εξέτασης τραυματισμένων.
Όταν η Σίλα επιβιβάστηκε στον ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ το πλοίο είχε ολοκληρώσει πέντε επιτυχημένα ταξίδια στο πολεμικό μέτωπο της Μέσης Ανατολής ως νοσοκομειακό και αναχωρούσε για το έκτο ταξίδι του με προορισμό την Λήμνο. Εκεί ήταν εγκατεστημένο το αρχηγείο της «Βρετανικής Ναυτικής Στρατιωτικής Διοίκησης». Εκτός από την Σίλα στο πλοίο επέβαιναν ακόμα άλλα 1.064 άτομα (673 πλήρωμα, 315 άνδρες του Ιατρικού Σώματος RAMC), 77 νοσοκόμες και ο καπετάνιος).
Η Σίλα κρατούσε ημερολόγιο κι έγραψε σε αυτό:
“Φύγαμε – λοιπόν από το Σαουθάμπτον με το πλοίο μας. Τι ανακούφιση που βρήκαμε την ίδια καμπίνα και συγκάτοικο, και είδαμε πόσο οικείο μας φαινόταν τώρα. Όλες εμείς οι νοσοκόμες ήμασταν απασχολημένες ετοιμάζοντας τις 3000 κλίνες. Ένας από τους λοχίες μας κάνει μάθημα γυμναστικής κάθε πρωί στο κατάστρωμα του σκάφους, προς μεγάλη διασκέδαση των αστυνομικών, οι οποίοι έρχονται και μας φωτογραφίζουν με μας να φαινόμασταν γελοίες και ανίκανες να αντιδράσουμε.
Ήταν το πρωί της 21ης Νοεμβρίου, καθώς περνούσαμε κοντά στο ελληνικό νησί της Κέας, που μια δυνατή έκρηξη αντήχησε γύρω από το πλοίο. Μπαμ! και ένα ρίγος σε όλο το μήκος του πλοίου…Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι ενώ κρεμόμασταν πάνω από το πλάι του πλοίου, όλο το μπροστινό μέρος του ήταν κάτω από το νερό – ίσως να είχαμε τρομάξει περισσότερο αν το είχαμε δει. Ο καπετάνιος φώναξε να βιαστούμε καθώς βυθιζόταν γρήγορα…”.
Στις 21 Νοεμβρίου του 1916 στις 08.12 το πρωί ο Βρετανικός προσέκρουσε σε νάρκη έξω από το νησί της Κέας. Καθώς οι ακτές της ήταν πολύ κοντά, ο πλοίαρχος έδωσε εντολή να μπουν οι μηχανές σε κίνηση και πάλι και το πλοίο να προχωρήσει προς τα εκεί σε μια προσπάθεια να το προσαράξει στα αβαθή. Έδωσε επίσης εντολή να ετοιμάσουν τις βάρκες και να βρίσκονται σε αναμονή με το πλοίο να γέρνει επικίνδυνα. Κάποια μέλη του πληρώματος θεωρώντας πως ήταν η στιγμή κατάλληλη εξαιτίας της κλίσης έριξαν τις βάρκες χωρίς εντολή κυβερνήτη και καθώς η προπέλα γυρνούσε “άρπαξε” στην δίνη της δύο λέμβους σκοτώνοντας τους επιβάτες τους. Η Σίλα κατέγραψε στο ημερολόγιό της πως ο ένας από τους επιβάτες αυτούς είχε επιζήσει από τον ΤΙΤΑΝΙΚΟ και έμελλε να χάσει τη ζωή του από το αδελφό πλοίο ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΣ! Αυτοί οι 30 επιβάτες των δύο σωστικών λέμβων ήταν και τα μοναδικά θύματα του ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ. Πέντε από αυτούς διασώθηκαν βαριά τραυματισμένοι αλλά υπέκυψαν στα τραύματά τους λίγο αργότερα. Οι 4 από αυτούς κηδεύτηκαν στο κοιμητήριο της ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ στην πτέρυγα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.
Η Σίλα με άλλες νοσοκόμες και το ιατρικό πλήρωμα περίμεναν τρεις ώρες σε μια σωσίβια λέμβο, μέχρι που η Σίλα μεταφέρθηκε στο τορπιλοβόλο Scourge. “Οι ναύτες” έγραψε «μας έδωσαν όλο το φαγητό που είχαν – τσάι, μπισκότα για σκύλους και πορτοκάλια από σάκους… Αρκετοί από αυτούς μας έδωσαν τις κορδέλες από τα καπέλα τους ως αναμνηστικά».
Η Σίλα υπήρξε μια από τις νοσοκόμες που μεταφέρθηκαν για διαμονή στο ξενοδοχείο AKTAION PALACE HOTEL στο Νέο Φάληρο. Οι υπόλοιπες μεταφέρθηκαν στο διπλανό GRAND HOTEL (του Σταθμού). Κατά την διάρκεια της παραμονής της με την φωτογραφική της μηχανή απαθανάτισε τόσο το ξενοδοχείο όσο και κάποιες σκηνές από τον Πειραιά.
Κατά την διαμονή της στο ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ η Σίλα έγραψε στο ημερολόγιό της:
“Από την Σαλαμίνα μεταφερθήκαμε στον Πειραιά και από εκεί με λεωφορεία φτάσαμε στο Νέο Φάληρο όπου οι μισοί τακτοποιηθήκαμε στο Ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ και οι υπόλοιποι σε ένα άλλο μερικές εκατοντάδες γιάρδες πιο κάτω. Στο ξενοδοχείο περίμεναν 18 από εμάς, ενώ φτάσαμε 80! Καθώς τα δωμάτια ήταν κλειστά για τον Χειμώνα βολευτήκαμε όπως μπορούσαμε με κάποιες από εμάς να κοιμόμαστε ανά τέσσερις στα δωμάτια.
Μιλώντας γαλλικά, γρήγορα έγινα φίλος με τις διάφορες κυρίες του ξενοδοχείου, οι οποίες ευγενικά μου παρείχαν άψογη ενδυμασία, βούρτσα και χτένα, σαπούνι κ.λπ. Διατηρούσα πάνω μου επίσης, τον αγαπημένο μου σουγιά. Τον φύλαγα πάντα στην τσέπη του παλτού μου, για να κόβω τα ξάρτια κ.λπ. σε ναυαγούς. Οι φίλοι μου πάντα με κορόιδευαν, ωστόσο αυτός ο σουγιάς στάθηκε πολύ χρήσιμος εκείνη την ημέρα καθώς έκοψα μια τεράστια πλάκα σαπουνιού στα οκτώ κομμάτια.
Η πρώτη μας σκέψη ήταν να στείλουμε τηλεγραφήματα σπίτι για να ενημερώσουμε τους φίλους μας ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν για εμάς. Μόλις εγκατασταθήκαμε στο ξενοδοχείο φάγαμε και στη συνέχεια αναζητήσαμε από τη ρεσεψιόν τα δωμάτιά μας. Δεν είχα περάσει πάνω από μισή ώρα στο δικό μου δωμάτιο, όταν με ειδοποίησαν να μεταβώ στο ρωσικό νοσοκομείο του Πειραιά (εκεί είχαν μεταφερθεί οι τραυματίες).
Έπρεπε να λειτουργήσω ως ένα είδος νοσοκόμας-διερμηνέα, καθώς το προσωπικό του Ρωσικού Νοσοκομείου ήταν όλοι Έλληνες και Ρώσοι και ένας ή δύο μόνο από αυτούς μιλούσαν γαλλικά. Είχα αναλάβει το ρόλο του διερμηνέα σε δύο προϊστάμενες νοσοκόμες, οπότε όπως ήταν φυσικό ένιωσα κάπως αμήχανα όταν μια εξ αυτών με χαιρέτησε λέγοντας «εσείς είστε αυτή που μιλάει γαλλικά; Τότε εσείς πρέπει να είστε η υπεύθυνη εδώ, παρακαλώ».
Οι στρατιώτες μας χάρηκαν πολύ που μας είδαν, καθώς δεν μπορούσαν να καταλάβουν καθόλου τις ξένες αδελφές, όπως και οι Γάλλοι στρατιώτες-τραυματίες που βρίσκονταν στο ίδιο νοσοκομείο. Ήταν πολύ χαρούμενοι που είχαν κάποιον να μιλήσουν – έστω και αν αυτός ο κάποιος ήταν μονάχα μια Βρετανίδα κοπέλα”.
Αργότερα μεταφέρθηκαν στη Μάλτα, όπου ύστερα από 17 ημέρες στο νησί επιβιβάστηκαν στο HMHS Valdivia και απέπλευσαν για την Αγγλία.
Μετά τον ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ η Σίλα μετατέθηκε στην Γαλλία όπου φρόντιζε τους τραυματίες των χαρακωμάτων. Το 1919, ενώ βρισκόταν σε διακοπές στην Ελβετία, γνώρισε τον μελλοντικό σύζυγό της, John Fowler Mitchell, ο οποίος είχε επιστρέψει από την Ινδία. Παντρεύτηκαν το 1920 και επέστρεψαν στην Ινδία, όπου γεννήθηκαν τρία από τα τέσσερα παιδιά τους. Η Sheila με τον σύζυγό της έμειναν στην Ινδία μέχρι την συνταξιοδότησή του το 1935.
Στην ηλικία των 86 ετών, η Σίλα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του ΖΑΚ ΚΟΥΣΤΩ (Jacques Cousteau) για τους επιζώντες του Βρετανικού και πέταξε στο σημείο όπου ο Cousteau είχε εντοπίσει το ναυάγιο στον πυθμένα του Αιγαίου. Μάλιστα, κατέβηκε στον βυθό με το μίνι υποβρύχιο του Cousteau για να δει γύρω από το ναυάγιο. Υπήρξε πρωταγωνίστρια της ταινίας «Ο Κουστώ στην αναζήτηση του ΒΡΕΤΑΝΙΚΟΥ».
Η Σίλα με τον άνδρα της μεταξύ άλλων είχαν επιδοθεί στη συστηματική καταγραφή από το 1955 και μετά όλων των επιγραφών των σκωτσέζικων αυλών δημιουργώντας ένα πολύτιμο γενεαλογικό αρχείο. Σήμερα τα όνοματά τους βρίσκονται χαραγμένα σε ένα παγκάκι στον κήπο των Αρχειονόμων στα Εθνικά Αρχεία της Σκωτίας. Η Σίλα Μάκβεθ Μίτσελ πέθανε στις 15 Φεβρουαρίου 1994, σε ηλικία 103 ετών.
Διαβάστε επίσης:
Ξενοδοχείο “AKTAION PALACE HOTEL”- Νέου Φαλήρου (Ακταίον)
Περιήγηση στους χώρους του “ΑΚΤΑΙΟΝ”
Μέγα Ξενοδοχείο Φαλήρου (Grand Hotel de Phalere) | Pireorama ιστορίας και πολιτισμού
