του Στέφανου Μίλεση
“Μην περιμένεις τίποτε απ’ έξω. Ζήτησε τα πάντα από τον εαυτό σου. Έξω από αυτόν κυριαρχεί το συμφέρον. Έχω χάσει την εμπιστοσύνη μου στους ανθρώπους και στα συναισθήματα που θα έπρεπε να στηρίζεται η κοινωνική συνύπαρξη. Έτσι ο άνθρωπος πρέπει να κάνει αυτό που είχε πει κάποτε ο Γκαίτε, δηλαδή να περιμένει ανταμοιβή μονάχα από το δικό του τραγούδι”
Στέφανος Δάφνης
Στις 15 Ιουλίου 1947 πέθανε ο ακαταπόνητος εργάτης των γραμμάτων, ο λογοτέχνης Στέφανος Δάφνης. Πριν τον πόλεμο ήταν πολυγραφότατος και απολύτως ακμαίος. Οι στερήσεις όμως της κατοχής και ο θάνατος της συζύγου του Αιμιλίας, τον κατέβαλαν μέχρι θανάτου. Η Αιμιλία Κούρτελη ήταν η σύζυγός του που έγινε γνωστή με το φιλολογικό ψευδώνυμο Αιμιλία Δάφνη. Ο ίδιος ήταν γεννημένος στο Άργος το 1882 και εκεί τελείωσε το γυμνάσιο. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα προκειμένου να φοιτήσει στην μαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου.
Μόλις τελείωσε διορίσθηκε στην Βαρβάκειο όπου δίδαξε ως καθηγητής μαθηματικών επί 15 ολόκληρα χρόνια! Όμως από την εποχή που ήταν ήδη φοιτητής έγραφε ποιήματα. Σε ηλικία 28 ετών εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Ανθισμένοι Δρόμοι”, ενώ το 1920 βραβεύτηκε στον Φιλαδέλφειο Διαγωνισμό μια άλλη συλλογή του με τίτλο “Ανοιχτό Παράθυρο”. Παράλληλα αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά και ερευνούσε διάφορα ιστορικά θέματα κύρια της γενέθλιας γης του. Δημοσίευσε πολλά διηγήματα και ιστορικές επιφυλλίδες που αν συγκεντρώνονταν θα γέμιζαν ολόκληρους τόμους.
Ο Στέφανος Δάφνης υπήρξε προσεκτικός ερευνητής της ιστορίας την οποία παρουσίαζε στη συνέχεια με λογοτεχνικό τρόπο, ώστε να την καταστήσει κτήμα των αναγνωστών. Προσωπικά με επηρέασε βαθύτατα ως προς τον τρόπο συγκέντρωσης των ιστορικών στοιχείων, στην επιλογή των θεμάτων αλλά και στη μέθοδο παρουσίασης. Έγραψε θεατρικά έργα όπως το μονόπρακτο “Πατρικό σπίτι”, την ηθογραφική κωμωδία “Αγριογούρουνο” και το “Τραγούδι της καρδιάς” ένα τρίπρακτο που ανέβηκε στο θέατρο “Διονύσια” το 1927 σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία.
Αυτός ο άνθρωπος των γραμμάτων που σπούδασε για να γίνει μαθηματικός, εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο τέλος επέλεξε να εργαστεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη για άλλα δεκαπέντε χρόνια, λεγόταν Θρασύβουλος Ζωϊόπουλος. Αυτό ήταν το πραγματικό του ονοματεπώνυμο. Όταν τον ρώτησαν με τι κριτήρια έλαβε το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο απάντησε: “Όταν πρόκειται να διαλέξει κάποιος έναν όνομα για να γίνει γνωστός, είναι φυσικό να κάνει ό,τι θα έκανε για να αγοράσει ένα κόσμημα από ένα χρυσοχοείο. Θα διάλεγε το λαμπρότερο!…”. Έτσι κράτησε το όνομά του για την δημόσια υπηρεσία στην βιβλιοθήκη και τα χρωστούμενα στον μπακάλη και το φιλολογικό του για τις εφημερίδες και τα περιοδικά.
Ο Δάφνης δεν ήταν άνθρωπος με έντονη κοινωνική ζωή. Προτιμούσε το γραφείο του και τα κείμενά του. Μετά από χρόνια εργασίας ως καθηγητή, αρθρογράφου και υπαλλήλου της εθνικής βιβλιοθήκης κατάφερε να αγοράσει ένα σπίτι στα Πατήσια που διέθετε έναν μικρό κήπο. Έπιασε και τον φύτεψε μόνος του κι έκανε ένα περιβόλι. Μετά την φιλολογία ο κήπος ήταν η δεύτερη αγαπημένη του ενασχόληση. Ο Στέφανος Δάφνης υπήρξε βαθιά συνειδητοποιημένος άνθρωπος όχι μόνο ως προς την εποχή του αλλά διαχρονικά. “Μην περιμένεις τίποτε απ’ έξω” υποστήριζε. “Ζήτησε τα πάντα από τον εαυτό σου. Έξω από αυτόν κυριαρχεί το συμφέρον. Έχω χάσει την εμπιστοσύνη μου στους ανθρώπους και στα συναισθήματα που θα έπρεπε να στηρίζεται η κοινωνική συνύπαρξη. Έτσι ο άνθρωπος πρέπει να κάνει αυτό που είχε πει κάποτε ο Γκαίτε, δηλαδή να περιμένει ανταμοιβή μονάχα από το δικό του τραγούδι”. Και αυτό έκανε ο Δάφνης. Έγραφε ακατάπαυστα διηγήματα, χρονογραφήματα, ιστορικά δοκίμια, ερευνούσε, απήγγειλε, διάβαζε, έγραφε.
Το χιούμορ του Δάφνη ήταν επίσης ένα βασικό χαρακτηριστικό του. “Δύο πράγματα δεν δανείζω” έλεγε. “Χρήματα και συμβουλές. Χρήματα γιατί κάνεις αμέσως εχθρό αυτόν που του τα δίνεις και συμβουλές διότι είναι μάταιες δεν πρόκειται να σε ακούσουν”.
Ο Στέφανος Δάφνης έφυγε από αυτόν τον κόσμο αφήνοντας πίσω του σημαντικό έργο. Εκείνο όμως που απουσιάζει είναι το ενδιαφέρον του κόσμου για το έργο του και γενικά για την λογοτεχνία. Μιλάω για την αγνή, αυθεντική ελληνική λογοτεχνία που διαπλάθει χαρακτήρες, που συγκινεί, που ο αναγνώστης όταν ολοκληρώσει το έργο γίνεται ως άνθρωπος καλύτερος, βελτιώνεται.
Κλείνοντας να αναφέρω πως οι ιστορικές του μελέτες είναι αξεπέραστες. Έγραψε μεταξύ πολλών για το ιστορικό παρελθόν του Πειραιά, αναμνήσεις από το λιμάνι του, για τους ισπανικούς πύργους της Πελοποννήσου, για τον Ακροκόρινθο και την ιστορία του, για την Ακροναυπλία, για το πρώτο ατμόπλοιο το ΚΑΡΤΕΡΙΑ, για τους μπαρουτόμυλους του Αγώνα, για τα Πατσιφικά επεισόδια, για τον Άγιο Γεώργιο, για τον βομβαρδισμό της Ακρόπολης από τους Ενετούς κ.α.
Διαβάστε σχετικά:
“Τα θερινά ταξείδια” του Στέφανου Δάφνη. Εντυπώσεις από το λιμάνι του Πειραιά το 1920
